محمد خزاعی
شهدای هنرمند بر گردن ما حق دارند. حق نداریم راحت از کنارشان و پیام شان بگذریم. نکند نسبت به هنر انقلاب غافل شویم. نکند به هنر شهدای هنرمند و روح و محتوای پیام شان خیانت کنیم. ما مدیون شهدای هنرمند و شهیدان این مرز و بوم هستیم. مشغله های دنیایی، پست و مقام ها، رقابت های جشنواره ای و کورس گذاری های جامعه ما را از آن ها غافل نکند.
کنگره شهدای هنرمند متعلق به همه است. خط و خط کشی ندارد. اساسا، قبیله گرایی در هنر انقلاب اسلامی نیست. همه باید از قبیله فرهنگ شهادت و مقاومت باشیم. خوشبختانه، کنگره شهدای هنرمند مال چپ و راست و میانه نیست. مال همه طیف هاست. همه باید از سرچشمه معنویت و خلوص، تقوا و پیام شهدا بهره مند شویم. به شدت به این پیام ها نیاز داریم. اصل مسئله هنر، مسئله سیاسی و چپ و راست نیست، مسئله ارزش هاست. با هنرمندان و فرهنگ قبیله ای برخورد کردن درست نیست، مگر اینکه اختلاف اندیشه ای و بنیادی مطرح باشد.
اگرچه هنرمندانی هستند که امروز برای یک جایزه کلی بیانیه و نامه نگاری می کنند. آسمان - ریسمان می کنند و چنان گرفتار منیت و نفسانیات هستند که از اصل موضوع و رسالت اجتماعی شان غافل شدند.
شهدا و هنرمندان شهید ولی اهل این حرف ها نبودند. گمنام پای ایمان و اعتقادشان تا وادی شهادت پیش رفتند و ما حداقل کاری که می تونیم و باید انجام بدهیم این است که نگذاریم گفتمان انقلاب اسلامی در میان زرق و برق ها، روزمرگی ها، کشمکش ها و جنگ های دنیایی و نزاع های بیهوده فراموش شود، نباید به آرمان شهدای هنرمند و هنر انقلاب خیانت کنیم.
این شهدا، اهل هوا و هوس، جایزه و زرق وبرق، شهرت طلبی و مقام های دنیوی نبودند. در جستجوی مقامی دیگر و فضایی دیگر بودند. این کنگره شاید کمک کند تا یکبار دیگر هنر انقلاب احیاء شود و در مناسبات فرهنگی امروز اشاعه پیدا کند. در شرایطی که همگی، خودآگاه یا ناخودآگاه، غرق در ورطه دنیایی و مبتلا به چالش های زندگی مادی و افراط در فردیت و فزون خواهی شده ایم یاد و واکاوی پیام شهدا به ما روح، هویت و افق دیگر می دهد.
شکی نیست که هنر متعهد بدون هنرمند متعهد ممکن نیست و هنرمند متعهد در برابر جریانات پیرامونی و بحران های اجتماعی و چالش های فکری مسئول و پاسخگوست. مسئولیت اجتماعی و تعهد هنرمند را کمتر گرفتار فردیت و منافع شخصی می سازد. کاری که شهدای هنرمند کردند. نه تنها از منافع خویش عبور کردند که پای ایمان و آرمان با خدای شان معامله کردند. اگر آن ها، در جستجوی پست زمینی بودند دیگر چه داعیه ای داشتن برای انقلاب و غلبه بر هوای نفس اماره؟
البته نادیده نگیریم همچنان، بخش عظیمی از هنرمندان انقلاب در متن مبارزه و در عمق صحنه حضور دارند و در حال مرزبانی هستند و از مرزهای فرهنگی و ایدئولوژی حراست می کنند و قطعا، انتظار شهدای هنرمند از نسل های امروز عرصه هنر جیز این نیست. انتظار انقلاب و شهدا این است که نسبت به زیبایی ها، ارزش ها و افتخارات دوران دفاع مقدس و انقلاب؛ و نسبت به آرمان های آن ها در شرایط امروز و در تحولات ملی، منطقه ای و جهانی بی تفاوت نباشیم. یعنی وقتی پای حفظ ارزش ها و تداوم بخشی آرمان شهدا و هنر انقلاب در میان است بی تفاوت نگذریم.
شکی نیست که هنرمندان نقش بسزایی در مسیر روند انقلاب و دفاع مقدس داشته اند و دین شان را به انقلاب و دفاع مقدس ادا کردند . نکند. خطر این است که ما وارثان آن ها، امروز دچار غفلت نشویم.
فلسفه شکل گیری کنگره شهدای هنرمند همین است.
ایجاد بستر کنگره ملی دو هزار شهید هنرمند بیشتر با این نگاه و در جهت تجدید میثاق و بیعت با آرمان شهدا، در فضایی معطر به رایحه یاد شهیدان شکل گرفته، تا الگوهای آیده آل و کارآمد برای جامعه امروز و نسل های نوجوان و جوان شناسایی، معرفی و تبیین شوند.
هنرمندان، همواره، در متن دفاع مقدس و لحظات حساس نظام اسلامی در میادین و صحنه ها حضور داشته اند و دارند. شهدای هنرمند مصادیق و الگوهای شایسته این حضورند. امروز هم هنرمندان از صنف های مختلف، تا قلب جبهه های نبرد علیه گروه های تکفیری و جریانات افراطی و سلفی در سوریه و عراق حاضرند و نقش هنرمندان و مستندسازان پررنگ و مهم است. این نگاه، نیاز راهبردی نظام به عرصه هنر و هنرمندان است.
بر این باوریم حرکت های فرهنگی هدفمند و جریان سازی مانند: کنگره شهدای هنرمند، هم به نهادینه سازی اهداف راهبردی فرهنگی نظام، و هم به افزایش و گسترش فضاهای پرنشاط و برانگیزنده فرهنگی و هنری جامعه کمک می کند ضمن اینکه سلایق و احساسات را منطبق با دغدغه های فرهنگی مقام معظم رهبری و استراتژی کلان فرهنگی نظام اسلامی جهت دهی می نماید و بستری فراهم می کند برای شناسایی خلاء ها و چالش های این عرصه و وضعیت شناسی و آسیب‌شناسی آن.
بی تردید، ادبیات و هنر انقلاب اسلامی و گفتمان انقلاب اکنون به ضرورتی منطقه ای و جهانی تبدیل شده و توده های انقلابی در قلب اروپا و آمریکا تا جنبش های بیداری اسلامی و مقاومت در جهان اسلام چشم به این‌گونه گفتمان ها دارند که ایران اسلامی به عنوان قطب جدید قدرت در عرصه بین‌المللی آن را رهبری می کند.
متأسفانه برغم گذشت بیش از سه دهه از گفتمان انقلاب اسلامی و رشد هنرهای مختلف همچنان احساس می‌شود در تبیین و تعریف هنر اسلامی با ابهامات و تشکیک روبروئیم و هنوز فاقد آثاری ماندگار، جریان ساز و تاثیرگذار و تاریخی در عرصه های گوناگون هستیم. اگرچه بخش عظیمی از این چالش ها به الگوهای سلیقه ای و گذرای مدیریت و نگاه‌های مبتلا به روزمرگی مربوط می‌شود اما بخش بزرگی از آن، از فقدان تعریف هنر اسلامی و مختصات هنر مبتنی بر گفتمان انقلاب اسلامی است که حرکت های مانند کنگره و یا جشنواره های مانند مقاومت و عمار و اساسا، نگاه مدیریت فرهنگی باید به این دغدغه ها توجه نمایند. رسالت امروز هنرمندان جوان و متعهد انتقال فرهنگ دفاع مقدس به نسل‌های آینده این نظام است و این روحیه و فرهنگ پایداری باید با ابزار هنر به نسل های جدید منتقل شود. وجود بیش از دو هزار شهید هنرمند در سطح کشور ظرفیت و فرصتی بی نظیری است تا از طریق برگزاری آیینهای مختلف بتوان فرهنگ ایثار و شهادت را تبیین و ترویج و آنان را به عنوان الگوها و مراجع فکری عرصه هنر به جامعه امروزی معرفی کرد.